"Poder ter un diagnóstico precoz é o que máis pode axudar" a combater o cancro de mama, que en 2019 cobrouse 6.689 vidas
SANTIAGO DE COMPOSTELA, 19 Oct. (EUROPA PRESS) -
A Asociación Española Contra o Cancro, así como profesionais relacionados co ámbito oncolóxico, advirten que mellorar a atención psicolóxica dos pacientes con cancro debe ser unha das prioridades para axudar a afrontar esta enfermidade, que xera "inestabilidade emocional, perda de independencia" e mesmo preguntas que chegan a "cuestionar a propia existencia".
Aínda que o cancro aparece de moitas maneiras, o de mama é o que máis afecta as mulleres occidentais e o que máis número de recaídas rexistra. En España detéctanse máis de 33.000 novos casos ao ano, dos que 2.186 se deron en Galicia no 2019. De feito, a Comunidade é a quinta do Estado con máis recaídas: este ano 8.725 españolas sufriron metástasis despois de pasar por un cancro de mama.
"A metástase é un golpe moi duro", comenta unha sobrevivente desta afección Olalla Sas a Europa Press. O seu diagnóstico foi un tumor aos 20 anos que derivou noutro aos 29. Lembra botar en falta unha "atención máis humanizada" que atendese ás súas "preocupacións", máis aló das físicas, e un trato máis "naturalizado" da situación dos seus achegados.
Na súa opinión e na de profesionais como o profesor de educación física contra a fatiga oncolóxica de Narón (A Coruña), José Barcia, os lazos rosas e o resto de industria que se creou á súa ao redor visibilizan a enfermidade pero, moitas veces, "transmiten unha imaxe moi afastada da realidade".
A día de hoxe non se presta atención suficiente á soidade, a marxinalización ou ó medo que experimentan os pacientes. As campañas que dan voz a esta afección utilizan unha linguaxe bélica que define o proceso do cancro como unha 'guerra' e aos que o sofren como 'superheroes'.
A xuízo de Barcia, cando se fala de cancro debe estar presente o "entusiasmo", a "ilusión" e as "expectativas positivas". Pola contra, "a guerra consome e se a guerra che gaña, quizais pasaches moito tempo loitando contra algo" en lugar de "vivir da mellor maneira posible e tentar gozar do que se ten", porque ao final "un non sabe canto tempo lle toca vivir".
INVESTIGACIÓN E ATENCIÓN PSICOLÓXICA
Neste senso, a atención psicolóxica é unha das patas frouxas do sistema sanitario, tanto dende a perspectiva do paciente, como a dos propios profesionais. De feito a estratexia en cancro do sistema nacional de saúde asegura que "a intensidade do sufrimento emocional ou a complexidade do seu manexo fan necesaria unha axeitada atención psicolóxica tanto do paciente como da familia".
Na actualidade, os esforzos dos profesionais sanitarios ademais de centrarse en reclamar recursos económicos para a investigación, como unha prioridade, tamén apostan por mellorar no ámbito da psicoloxía para ofrecer unha mellor calidade de vida.
José Barcia, que leva 11 anos traballando con mulleres afectadas, opina que as persoas que padecen cancro atópanse "nunha fase moi sensible da súa vida, nun momento vulnerable". Buscan "a empatía e a comprensión" que moitas veces non se lles ofrece "polos apuros" da sanidade.
PLANS INACTIVOS
A pesar de que o reclamo transcende dende os propios pacientes aos especialistas da oncoloxía, España presenta un mapa bastante desolador sobre as planificacións de atención psicolóxica aos enfermos de cancro e a súa aplicación efectiva.
O observatorio de AECC identifica que 13 das 17 comunidades autónomas contan con algún tipo de planificación na atención ao cancro. Once delas posúen un plan en cancro específico (65%), con todo só son dous as rexións que o incorporan no seu plan de saúde xeral e que o teñen activo (Navarra e A Rioxa).
Pola súa banda, Galicia conta cun plan prescrito, pero non está vixente. O último que rexistrou o Sergas corresponde ao período 2002-2005. É o máis anticuado e obsoleto do país xunto co de Castela e León.
Quen sofren as consecuencias da ausencia dun plan de acción efectiva son os pacientes e os seus familiares. Segundo AECC, "a atención que se brinda non é especializada nin suficiente para cubrir as necesidades" do propio afectado nin do seu círculo próximo.
"NINGUÉN FALA PARA PROTEXER Ao OUTRO"
Durante a etapa educativa, ninguén recibe unha "formación emocional", como si recibe unha formación académica. Con todo, moitas veces dáse por feito que a familia e os amigos teñen que saber cumprir cun papel de psicólogo que non lles corresponde e que non poden afrontar, aínda que tenten axudar.
Neste sentido, o profesor explica que "cando unha persoa esta diagnosticada, o seu círculo quere protexela, non queren falar da enfermidade porque teñen medo a facerlle dano e o enfermo fai o mesmo". "Ninguén fala para protexer ao outro, e ao final todo o mundo ten emocións contidas, sofren e pásano mal".
Olalla Sas exemplifícao coa súa experiencia, "non se atrevían a falar comigo, dáballes medo preguntarme", asegura. Cre que non está do todo "naturalizado" pasar por un cancro, pero "é importante que se vexa que lle pode pasar a calquera e que está á orde do día".
TÓCATE AS TETAS
Outro dos aspectos que destaca Olalla, é que "a investigación é moi importante, pero o que está máis a man de cada un é concienciarse de que esa enfermidade está aí. A xente non pode ter medo a un diagnóstico, coñezo a persoas que non queren ir ao médico por se logo teñen que sufrir as consecuencias".
Actualmente, "poder ter un diagnóstico precoz, é o que máis pode axudar" a combater unha enfermidade que en 2019 cobrouse 6.689 vidas debido a tumores mamarios en España. "Debería haber máis concienciación entre a xente para que non teña medo", en lugar de promocionar "o laciño rosa que non chega a afondar" nas consecuencias de sufrir un cancro.
Con todo, para poder previlas existen plataformas como 'Tócate las tetas', que anima e ensina a autoexplorarse a través dunhas simples indicacións e que conta cun blog para que as pacientes poidan compartir as súas experiencias e teñan un espazo para expresarse.
Os grupos de afectadas que se reúnen para desenvolver algunha actividade, como a que leva a cabo Barcia contra a fatiga oncolóxica, tamén resulta beneficiosa para elas "que ven empatía real nas súas compañeiras" e ao final, tanto as máis optimistas como as menos, dan unha lección "do que é vivir e pelexar".
